Là loại cây dài ngày, một lần trồng nhưng thu hoạch được lên đến 30 -40 năm. Do đó, khác với những loại cây trồng khác, cây chè không cần trồng lại mà sẽ được đốn, tỉa thích hợp để tiếp tục phát triển. Tuy nhiên, đây không phải là một công việc đơn giản mà cần nắm vững Kỹ thuật đốn tỉa cây chè mới có thực hiện đúng, cho hiệu quả cao.
Đầu tiên, các bạn cần hiểu rõ Kỹ thuật đốn tỉa cây chè là gì? Đây là một biện pháp cắt bỏ một phần sinh khổi (thân, cành lá) của cây chè. Nhờ đó, tập trung dinh dưỡng và những phần cần thiết, thúc đẩy sinh trưởng cho cây, kích thích quá trình bật búp.
Đốn chè nhằm cắt bỏ đi những phần gây cản trở sự phát triển của cây như: cành chè già cỗi, tăm hương sâu bệnh,… để cây những cành trẻ và sức sống hơn. Nâng cao năng suất cho cây.
Theo từng giai đoạn phát triển của cây mà các bạn tiến hành đốn tỉa như sau:
1. Đốn tạo hình
Thời điểm: Khi số cây cao từ 65 – 70cm chiếm 70% trong tổng số cây chè, đường kính gốc từ 1cm trở lên.
Khi chè 2 tuổi, tiến hành đốn lần 1. Đốn thân chính cách mặt đất từ 12 – 15cm, đốn cành cách mặt đất 30 – 35cm.
Khi chè 3 tuổi, tiến hành đốn lần 2. Đốn cành chính cắt mặt đất 30 – 35cm, đốn cành tán cách mặt đất 40 – 45cm.
2. Đốn phớt
Thường vào hai năm đầu, mối năm sẽ đốn trên vết cũ 5cm. Những năm sau đó, mỗi năm đốn cao thêm 3cm. Đến khi vết đốn dưới cùng cách mặt đất 70cm thì những năm sau, mỗi năm chỉ đốn cao thêm 1cm so với vết đốn cũ. Bà con lưu ý là tuyệt đối không được cắt tỉa cành lá, để đảm bảo độ che phủ cho đồi chè. Đối với khu vực chè sinh trưởng yếu, độ bao phủ của tán lá không cao, bà con có thể áp dụng chu kỳ đốn cách năm: Một năm đốn phớt như trên, một năm đốn sửa bằng tán chỉ cắt phần cành xanh.
3. Đốn lửng
Sau nhiều năm đốn phớt, vết đốn cao quá 90 cm so với mặt đất, chè bắt đầu có nhiều cành hướng, các khối như u bướu, sẽ làm cho búp nhỏ và giảm năng suất. Lúc này, đốn lứng cách mặt đất khoảng 60- 65cm, đối với chè Thái Nguyên năng suất khá nhưng bởi vì cây cao quá cũng có thể đốn lửng cách mặt đất 70 – 75cm để thu hoạch dễ dàng hơn.
4. Đốn đau
Những đồi chè đã đốn lửng nhiều năm, cành nhiều u bướu, cây sinh trưởng kém, năng suất giảm rõ rệt thì đốn đau cách mặt đất 40 – 45 cm.
5. Đốn trẻ lại
Đốn trẻ lại áp dụng cho nhưng nương chè bị dư lượng thuốc hóa học, thuốc bảo vệ thực vất dưỡi ngưỡng cho phép, chè cằn cỗi đã được đốn đau nhiều lầnất giảm nghiêm trọng, đốn trẻ lại cách mặt đất 10 – 15 cm.
6. Thời vụ đốn tỉa:
Từ giữa tháng 12 đến hết tháng 1. Nơi thường bị sương muối đốn muộn hơn, đốn sau đợt sương muối nặng.
- Đốn đau trước, đốn phớt sau. Đốn tạo hình chè con trước, đốn chè trưởng thành sau
- Đối với vùng đảm bảo độ ẩm, hoặc có điều kiện chủ động tưới nước có thể đốn một phần diện tích vào tháng 4 – 5 sau đợt chè Xuân, để rải vụ thu hoạch chè.
7. Cách đốn tỉa và dụng cụ đốn.
Để các nương chè sinh trưởng, phát triển tốt, năng suất cao ổn định, bà con nông dân cần lưu ý một số biện pháp trong kỹ thuật đốn chè sau:
Cây chè sau trồng 2 năm có chiều cao 65 – 70 cm, đường kính gốc 1,0 cm trở lên ta bắt đầu đốn tỉa lần 1:
- Đốn chè lần 1 (chè tuổi 2). Đốn thân chính cách mặt đất 12 – 15 cm, cành bên 30 – 35cm.
- Đốn chè lần 2 (chè tuổi 3): Đốn thân chính cách mặt đất 30 – 35 cm, cành bên 40 – 45 cm tạo tán bằng.
- Đốn chè lần 3 (chè tuổi 4): Đốn thân chính cách mặt đất 45 cm, tạo tán bằng hoặc mâm xôi tuỳ theo đốn máy hoặc đốn tay.
Bà con cần chú ý, nên chọn những vật dụng sắc bén để vết cắt được nhẫn, cây không bị dập nát, tán phẳng đều. Hiện nay, có rất nhiều trang trại chồng chè đã áp dụng các loại máy đốn chè để làm việc với năng suất cao hơn mà không ảnh hưởng đến cây chè. Đây là phương pháp mang lại nhiều lợi ích nên đang được áp dụng phổ biến.
